Licentieanalogie als basis voor schadeberekening na auteursrechtinbreuk: Bij auteursrechtinbreuken wil men meestal de schade berekenen op basis van de zogenaamde licentieanalogie. Het idee van deze licentieanalogie in het Duitse recht is dat de inbreukmaker op een recht niet in een betere positie mag verkeren dan de rechtmatige gebruiker – en wordt dan behandeld alsof men een behoorlijke licentie heeft afgesloten, waarvoor natuurlijk een vergoeding moet worden betaald. Maar hoe wordt deze licentie gemeten?
In het dagelijks leven kom ik vaak leken tegen, maar ook advocaten, die duidelijk niet op de hoogte zijn van de details van de licentieanalogie. Ze hebben eerder de neiging om de berekening van schade te verwarren met de schematische toepassing van een aantal vergoedingsrichtlijnen. In het volgende zal ik wat uitleg geven over de toepassing van de licentie analogie in het auteursrecht.
De licentieanalogie in het auteursrecht
Ook al is de schematische toepassing van vergoedingsrichtlijnen bijzonder eenvoudig en ook snel zeer aantrekkelijk voor de overtredende partij, deze benadering miskent dat de licentieanalogie gebaseerd is op het idee dat van een fictieve overeenkomst moet worden uitgegaan, die gericht is op wat een objectieve licentiegever met een objectieve licentienemer voor dit geval zou zijn overeengekomen (constante jurisprudentie van het Federale Hooggerechtshof, in dit verband I ZR 6/06, I ZR 59/88 en I ZR 106/73).
De reden hiervoor is dat volgens de methode voor de berekening van de licentieanalogie overeenkomstig artikel 97, lid 2, zin 3 UrhG, de inbreukmaker na een auteursrechtinbreuk kan toepassen wat redelijke contractpartijen zouden zijn overeengekomen, gegeven kennis van de actuele feitelijke situatie (zie samengevat BGH MDR 1990, 968). Er moet voldoende bewijs van de eigen licentiepraktijk worden geleverd om hiermee rekening te kunnen houden.
Er mag niet worden vergeten dat bij deze zuiver objectieve afweging ook rekening moet worden gehouden met het belang van de inbreukmaker, althans indirect bij de vraag wat een objectieve derde zou overeenkomen. Het uiteindelijke criterium is altijd de objectieve waarde (BGH, I ZR 6/06):
Bij de berekening van het bedrag aan schadevergoeding dat naar analogie van de licentie moet worden betaald, moet de vraag worden gesteld wat redelijke contractpartijen zouden zijn overeengekomen als vergoeding voor de door de inbreukmaker verrichte gebruiksdaden. De objectieve waarde van het gebruiksrecht moet worden vastgesteld. Het is irrelevant of en in welke mate de inbreukmaker zelf bereid zou zijn geweest om een vergoeding te betalen voor zijn gebruiksdaden (…) In verband met het ongeoorloofde gebruik van een foto op internet zijn de intensiteit van het gebruik, in het bijzonder de duur ervan, en de kwaliteit van de foto relevant (…).(…) Indien dit objectief verband houdt met een toename van de economische waarde van het gebruik van de foto, moet ook rekening worden gehouden met de inspanning die nodig was om de foto te maken (…) De eigen licentiepraktijk van de rechthebbende die op de markt werd gehandhaafd op het moment van de inbreukmakende handeling, is van doorslaggevend belang.
BGH, I ZR 187/17
Het Landgericht Köln (14 O 88/14) vat de vergunningsanalogie samen:
Volgens § 97 (2) zin 3 UrhG kan de schadeclaim worden berekend op basis van het bedrag dat de inbreukmaker als redelijke vergoeding had moeten betalen als hij toestemming had gekregen om het inbreukmakende recht te gebruiken. In deze context moet de berekening van de relevante objectieve waarde van de toestemming om het recht te gebruiken worden gebaseerd op wat redelijk denkende contractpartijen zouden zijn overeengekomen als vergoeding voor de door de inbreukmaker verrichte gebruikshandelingen (vgl. BGH GRUR 1990, 1008, 1009 – Lizenzanalogie; GRUR 2006, 136 randnr. 23,26 – Pressefotos; OLG Brandenburg, GRUR-RR 2009, 413 – MFM-Bildhonorartabellen; OLG Braunschweig GRUR-RR 2012, 920, 922; OLG Köln, arrest van 01.03.2013 – 6 U 168/12).
Dit hangt af van alle wezenlijke omstandigheden van het individuele geval (vgl. BGH loc. cit. randnr. 26). De hoogte van de te betalen licentievergoeding moet door de rechter worden beoordeeld in overeenstemming met § 287 ZPO, rekening houdend met de bijzondere omstandigheden van het individuele geval naar zijn vrije overtuiging (zie BGH-arrest van 29 april 2010 – I ZR 68/08 – Restwertbörse I). Anderzijds is het niet doorslaggevend of de inbreukmaker zelf bereid zou zijn geweest een vergoeding te betalen voor zijn gebruiksdaad (vgl. BGH NJW-RR 1995, 1320, 1321; OLG Braunschweig loc.cit.) en welke waarde de inbreukmaker vervolgens aan de gebruiksdaad hecht.
Bovendien is het, voor zover de partij die schadevergoeding vordert het bewijs levert dat zij in de betrokken periode daadwerkelijk licentieovereenkomsten heeft gesloten volgens een door haar aangeboden vergoedingsmodel, niet relevant of de vermelde licentietarieven en andere voorwaarden algemeen gebruikelijk en redelijk zijn. Alleen al het feit dat licentieovereenkomsten op deze manier worden gesloten, rechtvaardigt de conclusie dat redelijke contractpartijen een overeenkomstige vergoeding zouden zijn overeengekomen als de licentie contractueel zou zijn verleend (BGH GRUR 1987, 36 (37) – Liedtextwiedergabe II; BGH GRUR 2009, 660 (663) randnr. 32 – Wederverkoopovereenkomst; OLG Karlsruhe, GRUR-RR 2014, 55 – Schadensberechnung, geciteerd in juris randnr. 63).
Gebruik van vergoedingstabellen in het geval van licentieanalogie
Er bestaan tabellen die de in de sector gebruikelijke vergoedingen proberen samen te vatten. Deze tabellen worden vaak gebruikt als oriëntatiewaarden, maar ze helpen niet om na te gaan wat in het individuele geval zou zijn overeengekomen. De betrokken rechtbank is vrij in haar beoordeling van het bewijsmateriaal en schat de hoogte van de vergoeding volgens §287 ZPO (BGH, I ZR 132/60; Münchener Anwaltshandbuch, Medien- und Urheberrecht, §34, Rn.102). Hier bestaat altijd het risico voor beide partijen dat de rechter aanzienlijk afwijkt van het eigen idee – en men blijft “zitten” met procedurekosten.
Uiteindelijk moet rekening worden gehouden met de concrete vorm van gebruik, de frequentie, het soort media dat wordt gebruikt en het economische belang van de betrokken partijen (BGH, I ZR 132/60). Met name het laatstgenoemde criterium, het rechtstreeks behaalde geldelijke voordeel, is een criterium waarmee in het bijzonder rekening moet worden gehouden en kan leiden tot een aanzienlijke vermindering van de betaling in het geval van een klein financieel voordeel (BGH, I ZR 125/10).
Conclusie over de licentieanalogie in het auteursrecht
Tot slot wil ik graag samenvatten: Het simpelweg optellen van wat fantasievolle cijfers uit salaristabellen is geen berekening op basis van de licentieanalogie. Bovendien zou er geen relevante ervaring of juridische opleiding voor nodig zijn als het zo eenvoudig was. Vooral advocaten die waarschuwingsbrieven schrijven, doen er goed aan zichzelf te beschermen en geen fantasiecijfers te eisen die zeker indrukwekkend zijn voor hun eigen cliënten: Het ruw ontwaken dreigt snel.
Ons kantoor is gespecialiseerd in strafrechtelijke verdediging, witteboordenstrafrecht en IT-recht. Let op ons werk in kunstrecht, digitaal bewijs en softwarerecht.
Let op: Voor bedrijven zijn wij landelijk actief, voor consumenten uitsluitend in NRW voor strafverdediging + OWI's!
- Cannabiswet (CanG) – Legalisering van cannabis in Duitsland - maart 28, 2024
- Leeftijdsdiscriminatie in vacatures door te zoeken naar “digital native” - maart 23, 2024
- Gebruik van persoonsgegevens in een arbeidsrechtelijke context - maart 23, 2024