Het economisch strafrecht in Duitsland is een complex en dynamisch rechtsgebied dat aanzienlijke risico’s met zich meebrengt voor bedrijven en hun bestuurders. Nederlandse bedrijven en managers die actief zijn in Duitsland moeten zich bewust zijn van de specifieke uitdagingen en aansprakelijkheden die hieraan verbonden zijn. Dit artikel biedt een overzicht van de kernpunten van het economisch strafrecht in Duitsland en de verschillen in aansprakelijkheid van managers vergeleken met Nederland.
Auteur: Duitse Advocaat Jens Ferner
Ik ben een gespecialiseerde advocaat voor strafrecht + gespecialiseerde advocaat voor IT-recht en wijd mijn professionele leven volledig aan strafrechtelijke verdediging - en IT-recht als advocaat voor creatieve & digitale bedrijven en greentech. Voordat ik advocaat werd, was ik softwareontwikkelaar. Ik ben auteur in een gerenommeerd StPO-commentaar en in vakbladen.
Ons kantoor is gespecialiseerd in strafrechtelijke verdediging, witteboordenstrafrecht en IT-recht. Let op ons werk in kunstrecht, digitaal bewijs en softwarerecht.
Categorieën
AI-Washing in Duitsland
De term “AI-washing” verwijst naar een praktijk waarbij bedrijven en organisaties hun producten, diensten of projecten beschrijven of op de markt brengen als kunstmatige intelligentie (AI), ook al is deze beschrijving misleidend of sterk overdreven. Hieruit blijkt dat overdreven reclame voor AI-producten tijdens AI-washing kan leiden tot tastbare strafrechtelijke aansprakelijkheid.
Implementatie van de NIS2-richtlijn in Duitsland: Er zijn nu wetsontwerpen over de implementatie van de NIS2-richtlijn in Duitsland, en er is een duidelijke lijn te herkennen. In Duitsland wordt de NIS2-richtlijn geïmplementeerd door de “Wet inzake de implementatie van de NIS-2-richtlijn en inzake de regeling van essentiële beginselen van informatiebeveiligingsbeheer in de federale overheid”. Deze staat ook bekend als de “Wet inzake de tenuitvoerlegging van de NIS-2-richtlijn en de versterking van de cyberveiligheid” of kortweg “NIS2UmsuCG”.
De kern van dit alles is de Duitse “BSI-wet”: deze wet was oorspronkelijk bedoeld om de bevoegdheden en maatregelen van het Federale Bureau voor Informatiebeveiliging (BSI) te regelen. Deze wet wordt echter steeds meer omgevormd tot een set cyberbeveiligingsregels. Dit was al te voorzien met de Duitse IT-beveiligingswet en is nu versterkt met de IT-beveiligingswet 2.0. IT-beveiliging in Duitsland – en Europa – wordt daarmee naar een geheel nieuw niveau getild en vooral de economie moet zich daar warm voor maken.
Noot over de huidige status van het wetgevingsproces: De NIS2-richtlijn moet eigenlijk half oktober zijn geïmplementeerd. Er zijn echter pas sinds mei 2024 wetsontwerpen beschikbaar, wat al twijfels oproept over de vraag of dit op tijd zal gebeuren. Met dit in gedachten is er een alinea toegevoegd over wat uitgestelde implementatie betekent. Het artikel is bijgewerkt om het tweede wetsontwerp weer te geven (status: 24 juni 2024).
Het Duitse Bundesgerichtshof (3 StR 329/21) heeft zich kunnen uitspreken over de schending van de plicht om als bestuurder van een naamloze vennootschap op het vermogen te letten. Het BGH benadrukte dat vanuit juridisch oogpunt moet worden aangenomen dat het bestuur van een naamloze vennootschap een ruime handelingsvrijheid moet hebben bij het beheer van de activiteiten van een vennootschap, zonder welke ondernemersactiviteiten absoluut ondenkbaar zijn.
Het gamegedrag met betrekking tot computerspellen op de computer is de afgelopen jaren aanzienlijk veranderd: Waar vroeger floppydisks en cd’s gebruikelijk waren, soms in combinatie met obscure kopieerbeveiligingen (ik herinner me graag de Mix’n’Mojo platenspeler voor Monkey Island, die overigens tegenwoordig ook online verkrijgbaar is), hebben tegenwoordig niet alleen downloads de overhand, maar ook compleet nieuwe spelculturen, waarvan sommige zich volledig naar de online sector hebben verplaatst.
Massively multiplayer online role-playing games (MMORPG’s) zoals World of Warcraft hebben in dit opzicht een echte culturele verandering ingeluid – en ook compleet nieuwe juridische kwesties: waar mensen zich vroeger vooral zorgen maakten over hoe ze games het beste konden kopiëren, hebben nu andere verlangens de overhand. In een tijdperk waarin accounts geld kosten en virtuele goederen een echte marktwaarde hebben, wordt valsspelen in games heel anders bekeken. Dit wordt ook weerspiegeld in recente gerechtelijke uitspraken. Advocaat Jens Ferner, die gespecialiseerd is in softwarerecht, inclusief juridische kwesties met betrekking tot online games, geeft een overzicht.
Computerspellen en de duitse wet: De wereld van computerspellen heeft zich de afgelopen decennia snel ontwikkeld en is nu een belangrijke industrie waar miljoenen mensen wereldwijd plezier aan beleven. Achter de kleurrijke graphics en spannende verhalen gaat echter een complex juridisch landschap schuil waar ontwikkelaars, uitgevers en andere betrokken partijen rekening mee moeten houden. De wet die de ontwikkeling van computerspellen regelt, omvat talloze rechtsgebieden, van auteursrecht en mediarecht tot gegevensbescherming en de bescherming van minderjarigen.
Is er een strategie om met ransomware om te gaan? Ransomware is een type malware dat de toegang tot het systeem of de gegevens van het slachtoffer blokkeert en losgeld eist om het te ontgrendelen of vrij te geven. Onderhandelingen met cybercriminelen over dergelijke aanvallen kunnen complex en riskant zijn.
Ransomware-aanvallen zijn een van de grootste bedreigingen voor bedrijven wereldwijd: het correct omgaan met dergelijke crises, met name het onderhandelen met de aanvallers, kan cruciaal zijn om de schade te beperken en de controle terug te krijgen. Ik ben hier een atypische bron van informatie, omdat ik meestal als advocaat voor de aanvallers werk en daarom heel andere inzichten heb.
Ik wil graag losjes ingaan op de vraag of er fundamentele strategische overwegingen kunnen zijn over dit onderwerp. En inderdaad, op basis van huidige studies en praktijkervaring kunnen belangrijke inzichten worden opgedaan en kunnen fouten die kunnen optreden tijdens onderhandelingen worden vermeden.
Categorieën
Reclamerecht: bescherm je eigen logo
Hoe kun je je bedrijfslogo beschermen? Een veelgestelde en legitieme vraag: “Hoe kan ik mijn logo beschermen?”. Om de een of andere reden praten leken graag over het willen “patenteren” van het logo. Gelukkig zijn er verschillende beschermingsniveaus beschikbaar, maar het octrooi is precies waar niet over gesproken wordt.
Hier volgt een overzicht van zaken die te maken hebben met de bescherming van je eigen logo – advocaat Jens Ferner helpt je graag met de bescherming van je bedrijf in Duitsland.
Auteursrecht en bedrijfslogo en Duitsland: Een logo kan natuurlijk ook een auteursrechtelijk beschermd werk zijn volgens § 2 I Nr. 4, II UrhG, zoals het Landgericht München aan de hand van een voorbeeld kon benadrukken:
Volgens § 2 II UrhG zijn werken in de zin van het auteursrecht alleen persoonlijke intellectuele scheppingen, en dat is wat het grafisch ontwerp van de letters … door verweerder is. Als we kijken naar de belettering, de helling van de letters, de “langwerpige” letter … en de “lus” aan het einde van het logo in het oog springen. Over het geheel genomen wordt de hier te beoordelen belettering gekenmerkt door een speelse esthetiek (zie ook OLG München, beslissing van 16 juli 2014, 29 U 4823/13, bijlage B 26).
Bovendien spreekt het feit dat verweerder het logo onbetwistbaar in 50 verschillende varianten op papier heeft gezet, voor een groot aantal ontwerpmogelijkheden, en de door eiser aangehaalde uitspraken (bijv. BGH NJW 1958, 1585 – Candida; OLG München GRUR Int 1981, 180 – John Player; OLG München, NJW-RR 1989, 1191; OLG Keulen, GRUR 1986, 889 – ARD 1) spreken het vermoeden van voldoende creativiteit niet tegen. De ontwerpen of lettertypes waarop deze beslissingen zijn gebaseerd, zijn geen graffititags, waarvoor – in tegenstelling tot bijvoorbeeld een gebruikslettertype – het creatieve en esthetische element van bijzonder belang is. Het Bundesgerichtshof heeft inmiddels ook uitdrukkelijk geoordeeld dat werken van toegepaste kunst niet duidelijk superieur hoeven te zijn aan het gemiddelde model (afstand van de eerdere andersluidende jurisprudentie in BGH, GRUR 2014, 175 – Geburtstagszug).
Landgericht München I, 37 O 28164/13
Het resultaat mag geen verrassing zijn: een logo kan natuurlijk auteursrechtelijk worden beschermd. In elk afzonderlijk geval moet worden nagegaan of het logo in kwestie daadwerkelijk een voldoende mate van creativiteit heeft bereikt. Dit kan echter zeer snel worden bereikt, vooral in het geval van ongebruikelijke ontwerpen.
Auteursrechtelijke bescherming vereist geen speciale stappen; het ontstaat automatisch door de wet op grond van creatie. En iedereen die zijn eigen logo onrechtmatig gebruikt of wijzigt, heeft recht op een voorlopige voorziening. Je moet echter ook overwegen om in ieder geval je eigen logo of bedrijfslogo te beschermen onder het merkenrecht.
Een gezamenlijk veiligheidsbericht van de BfV en de NOS van 19 februari 2024 geeft informatie over Noord-Koreaanse cyberspionageactiviteiten tegen de defensie-industrie. Noord-Korea richt zich op het stelen van geavanceerde defensietechnologieën om zijn leger te versterken.
De nota bevat tactieken, technieken, procedures (TTP’s) en indicatoren van compromittering (IoC’s) van de DVK. Er worden twee gevallen van cyberaanvallen beschreven: een aanval op een onderzoekscentrum in de toeleveringsketen en social engineering-aanvallen door de LAZARUS-groep. De aanbevelingen leggen de nadruk op preventieve maatregelen en bewustmaking van dergelijke bedreigingen in de defensie-industrie en andere sectoren.